SİLİNDİR VALFLERİ

SİLİNDİR (PİSTON) İMALATI

2.3.HİDROLİK SİLİNDİRLER

Hidrolik silindirlerde motorlar gibi hidrolik enerjiyi mekanik enerjiye çevirirler. Hidrolik motorlardan farkları dönme hareketi yerine doğrusal hareket sağlamalarıdır. Silindirlere gönderilen basınçlı yağ, piston alanı üzerinde etkili olarak silindirleri iter yada geri çeker. Şekilde çift etkili bir hidrolik silindirin iç yapısı görülmektedir.

 

Şekil:  Hidrolik silindirlerin yapısı

Burada; 1-Hidrolik silindir borusu, 2-Piston kolu, 3-Arka kapak, 4,Ön kapak, 5-Piston, 6-Toz keçesi, 7-Boğaz keçesi, 8-Piston keçesi, 9-Arka yastıklama burcu, 10-Ön yastıklama burcu,  11-Yağ giriş/çıkış kanalı (arka), 12-Yağ giriş/çıkış kanalı (ön)

 

Hidrolik Silindir Çeşitleri

 

  1. Tek etkili silindirler
  2. Çift etkili silindirler
  3. Teleskopik silindirler
  4. Yastıklı silindirler
  1. Tandem silindirler
  2. Çift kollu silindirler
  3. Döner silindirler.
  4. Özel silindirler.

 

Tek Etkili Silindirler

Bu silindirlerde hidrolik akışkanın etkisiyle tek yönlü hareket sağlanır. Silindirin ilk konumuna dönüşü ya dış yüklerin etkisiyle yada yay baskısıyla gerçekleşir. Şekilde tek etkili silindir görülmektedir.

Şekil: Tek etkili silindirin şematik resmi

Burada p hidroliğin silindire gidiş ve dönüş hattı olup, x kaçak hattıdır.

 

Çift Etkili Silindirler

Bu silindirlerde hidrolik akışkan silindirin iki tarafında da etkilidir ve her iki yöne hareket hidrolik basıncın etkisiyle sağlanmaktadır. Şekilde çift etkili silindir görülmektedir.

Şekil: Çift etkili silindirin şematik resmi

 

Teleskopik Silindirler

Dar montaj alanı ve büyük  strokların istendiği uygulamalarda teleskopik silindirler kullanılır. Bu silindirlerde dezavantaj açılma esnasında giderek küçülen silindirlerin açılma hızının artması veya farklı dirençler nedeniyle düzensiz açılmalardır. Bu ise kapsamlı devreler ile önlenebilir.

Şekil: Teleskopik silindirler

 

Yastıklı Silindirler

Silindir pistonları hareketleri sırasında strok sonuna kadar maksimum hızla yaklaşırlar. Piston, silindir strokunun sonunda silindirin ön veya arka kapağına bu hızla çarpar. Piston, piston kolu ve onlara bağlı tüm sistem bu darbe sonucunda deformasyona uğrayabilmektedir. Pistonun çarpmasından kaynaklanan bu mekanik ya da hidrolik darbeler yastıklama ile azaltılmaktadır.

Strok sonunda piston hızını düşürebilmek için boşalan yağın dar bir kesitten geçmesi sağlanır. Böylece silindir hızı düşmüş olur. Bu kesit genelde ayarlanabilir yapıda tasarlanır.

  a-Ayarsız yastıklama etkisi     b-Ayarlanabilir yastıklama etkisi

Şekil: Yastıklamalı hidrolik silindirler.

 

2.4. VALFLER ( SİLİNDİR VE PİSTONA TAKILAN VALFLER)

Valfler devrelerde ,fonksiyonel özellikleri ve büyüklüklerine bağlı olarak farklı amaçlarla kullanılmaktadırlar.

Şekil 31. Çeşitli valflerin genel görünüşleri.

Endüstriyel hidrolik uygulamalarında valfler doğrudan birbirlerine bağlanmamaktadırlar. Bu uygulamalarda, valf adaları, metal takozlar yardımıyla oluşturulmaktadır.Halbuki mobil hidrolikte araçlardaki yer darlığı sebebiyle valfler doğrudan birbirlerine bağlanarak daha küçük hacimli konstrüksiyonlar oluşturulmaktadır.Valflerin seçiminde minimum seçim kriterleri olarak çalışma basıncı ve devre debisi esas alınır. Buna göre akış dirençlerini minimize edecek şekilde kataloglardan seçim yapılır.Çalışma basınçları valf gövdesinin dayanımına bağlı olarak belirlenir. Pnömatik sistemlerde basınçlar düşük olduğu için valf gövdelerinin yapımında alüminyum alaşımları gibi hafif malzemeler kullanımakta iken, yüksek basınçlı hidrolik uygulamalarda çelik valf gövdeleri tercih edilmektedir.Ayrıca ikaz tarzları, yağ viskozite değerleri, ortam şartları da valf seçiminde önemli kriterlerdendir.

 

İkaz şekillerine göre valfler aşağıdaki isimlerle anılırlar;

 

-Aç-kapa (on-off) ikazlı valfler; Bu valfler genelde selenoid valf yapılarıdır.Küçük kütleli ve/veya alçak hızlı sistemlerde uygundur.

-Manuel ikazlı valfler; Oransal ve servovalflere ekonomik alternatif olarak kullanılmaktadır.

-Oransal ikazlı valfler; Oransal ve servovalfler bu gurupta değerlendirilir. Bu valfler yardımıyla açık veya kapalı çevrim kontrollü hidrolik sistemler yapmak mümkündür.Yüksek hızlarda çalışan büyük kütleli sistemlerde kullanılmaktadır.

Fonksiyonel özelliklerine göre valfler aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar;

-Yön denetim valfleri; Akışkanın devrede akış hareketinin başlatılması durdurulması veya yönünün değiştirlmesi için kullanılır.

-Basınç denetim valfleri; Hidrolik sistemin tamamına veya bir bölümündeki basıncı denetlemek amacıyla kullanılır.

-Akış denetim valfleri; Hidrolik sistemin tamamına veya bir bölümüne pompanın bastığı akışkan debisini ayarlamak amacıyla kullanılmaktadırlar.

Kapama elemanlarının yapısına göre valfler aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar;

-Sürgülü valfler; Valf içinde bulunan bir sürgünün kanal eksenine dik ileri geri hareketleri ile valfin kanalları kapatılır veya açılır. Bu tip valflerde iç kaçaklar fazladır, cevap zamanları uzundur, çalışma debileri düşüktür.

-Popet valfler; Valfin kapama elemanı (poppet) kanal ekseni yönündeki hareketle bir kanalın üzerini kapatıp açar. Bu tip valflerin kontrolü daha zordur.